EVSEL ATIKSULARIN ANAEROBİK ARITILABİLİRLİĞİ
Evsel atıksuların havasız arıtımı ile ilgili uygulamalar organik endüstriyel atıksulara göre oldukça sınırlı kalmıştır. Dünyanın ilk kurulu evsel atıksu deneme tesisi 1989 yılında Hindistan’ın Kanpur kendinde işletmeye alınmıştır. Kanpur’daki havasız arıtma tesisi 5000 m3/gün kapasiteli olup o tarihten beri başarıyla işletilmektedir.
Aynı yıllarda Kolombia’nın Kali kentinde de 64 m3 hacimli bir deneme tesisi kurulmuştur. Brezilya’nın Sao Paulo kentinde araştırma ve deneme tesisi olarak kurulan 120 m3‘ük havasız reaktör ise 1991 yılında devreye girmiştir. Bu arada Camanga (Kolombia) da kurulan iki adet 3300’er m3 hacimli havasız çamur yataklı reaktör (HÇYR) ile Kanpur’daki 1200 m3 hacimli HÇYR’ler 1991 yılında işletmeye alınmıştır.
Haydarabad kentinde Dünya Bankası mali desteği ile kurulması kararlaştırılan 50.000 m3/gün kapasiteli büyük bir HÇYR de halen yapım safhasındadır. Bu güne kadar evsel atıksuların havasız arıtımı alanında mevcut kurulu tesisler HÇYR olarak inşa edilmiştir.
Havasız Filtre (HF) ve Havasız Akışkan Yataklı Reaktörler (HAYR) de yürütülen çalışmalar ise genellikle araştırma safhasında kalmıştır.
Evsel Atıksuların Anaerbik (Havasız) Arıtılabilirliği İle İlgili Araştırmalar
Orta ve yüksek kirlilik yüklü atıksuların havasız arıtımının ekonomik ve teknik açıdan fizibil olduğu kanıtlanmıştır. Evsel atıksuların da doğrudan havasız arıtımı konusunda çeşitli araştırmalar yürütülmüştür.
Yakın zamana kadar havasız arıtma proseslerinin, genel olarak 20°C’nin altındaki sıcaklıklar ve seyreltik atıklar için elverişsiz olduğu düşünülmekteydi. Günümüzde geliştirilen çeşitli reaktör tipleri ile yapılan araştırmalar ışığında, çevresel faktörlerin proses üzerindeki etkileri ile olayın biyokimyasal gelişimi ayrıntılarıyla incelenmiş ve seyreltik atıkların düşük sıcaklıklarda bile havasız olarak arıtılabileceği ortaya konmuştur.
Düşük KOI’li evsel atıksuların havasız arıtımında bir takım problemlerle karşılaşılmaktadır. Bu problemlerden en önemlileri sistemin ısıtılması ve düşük alkalinitedir. Evsel atıksuların havasız arıtımının başarılı olması ve iyi bir karışım için sistemin yüksek hidrolik yüklerle beslenmesi gerekmektedir.
Evsel atıksuların havasız arıtımında, yeniden işletmeye alma aşamasında önemli bir problemle karşılaşılmadığı için, özellikle mevsimlik arıtmanın söz konusu olduğu turistik tesislerde büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak evsel atıksuların KOI’si nispeten düşük olduğu için bu sistemlerden elde edilen gaz miktarları ekonomik olarak değerlendirilemeyecek miktardadır.
